Het leven in de gevangenis

Praktische informatie

Aankomst in de inrichting

1. De inschrijving
De gedetineerde wordt bij zijn aankomst ingeschreven in de gevangenis en moet alle voorwerpen afgeven die hij bij zich draagt en die niet toegelaten zijn in de gevangenis. Hij krijgt een bewijs van ontvangst. Hij kan iemand van buiten de gevangenis vragen om deze voorwerpen te komen ophalen.

2. Familie inlichten
Elke gedetineerde kan bij zijn opsluiting één keer drie minuten kosteloos nationaal of internationaal bellen om zijn familie of kennissen in te lichten.

3. Informatie
De gedetineerde krijgt informatie over zijn rechten en plichten, over de regels die in de gevangenis gelden, over de medische, juridische, psychologische, sociale en familiale hulpverlening. Hij komt ook te weten hoe hij een beroep kan doen op een aalmoezenier of moreel consulent.
In de Belgische gevangenissen zitten heel wat buitenlandse gedetineerden die geen Nederlands of Frans begrijpen. De gevangenisdirectie tracht in dat geval beroep te doen op andere personen die wel de landstaal van de gedetineerde spreken, zoals iemand van het personeel, een aalmoezenier, een bezoeker of iemand van de ambassade.

Gesprek met de directeur
Een gedetineerde die in de gevangenis aankomt, heeft binnen de 24 uur een gesprek met de gevangenisdirecteur. Die licht de gedetineerde in over zijn persoonlijk dossier en overloopt met hem in grote lijnen de regels die in de gevangenis gelden. Daarnaast bezorgt de directeur de gedetineerde brochures en folders die hem algemene informatie over de gevangenis geven.

Gesprek met een lid van de psychosociale dienst
De gedetineerde heeft binnen de 4 dagen na aankomst een gesprek met een medewerker van de psychosociale dienst. Die persoon geeft uitleg over hoe men een beroep kan doen op sociale, psychosociale, juridische en familiale bijstand.

Gesprek met de dokter

De gevangenisarts onderzoekt de gedetineerde binnen de 24 uur na zijn aankomst.

Cel

Inrichting
De gedetineerde mag zijn cel zelf inrichten waarbij hij de regels voor orde en veiligheid van de gevangenis respecteert. Hij moet zijn cel dan ook zelf onderhouden.

Hij krijgt ook enkele gratis toiletartikelen zoals zeep, een tandenborstel, toiletpapier, ... en mag, voor zover de regels van de gevangenis dit toelaten, bepaalde persoonlijke spullen bij zich houden, zoals een bril, schrijfgerief, posters, foto's, sieraden, boeken, tijdschriften, enz.

Verboden voorwerpen
De orde en veiligheid in een gevangenis zijn erg belangrijk. Daarom kunnen gedetineerden sommige voorwerpen niet bij zich hebben:

  • zaklantaarns, kaarsen, olielampen, foto-, film- en videoapparatuur, verrekijkers, telescopen, zend- en communicatieapparatuur
  • USB-sticks, diskettes, MP3-spelers (tenzij de gedetineerde deze nodig heeft wanneer hij een opleiding volgt) 
  • dieren 
  • wettelijk verboden voorwerpen 
  • mobiele telefoons en toebehoren 
  • geld en waardepapieren, bankkaarten en identiteitsdocumenten 
  • wapens 
  • alcoholische dranken 

Maaltijden
Een gedetineerde krijgt drie maaltijden per dag, die samengesteld zijn volgens de normen van een evenwichtige voeding. Gedetineerden kunnen om gezondheidsredenen een speciaal dieet volgen op medisch voorschrift. Binnen de grenzen van het redelijke houdt de gevangenis ook rekening met aspecten van de geloofsovertuiging die betrekking hebben op de voeding.

Kantine
De gevangenis heeft een lijst met producten die gedetineerden kunnen kopen met het geld dat zij op hun rekening hebben staan. Zo is er een kantine waar gedetineerden onder andere sigaretten, toiletartikelen, voeding, sportkledij,... kunnen kopen. Sommige voorwerpen kunnen ook worden gehuurd, zoals een televisietoestel, een pc enzovoort.

Geld

Individuele rekening
Een gedetineerde kan geen cash geld bij zich hebben in de gevangenis. Hij betaalt met het geld dat hij op zijn individuele rekening heeft staan. Hij kan het saldo van zijn rekening telefonisch raadplegen.

Betalen voor schade
Als een gedetineerde schade toebrengt aan voorwerpen die eigendom zijn van de overheid, kan dit van zijn vergoeding voor arbeid worden afgehouden.

Geld overmaken en ontvangen
Een gedetineerde kan geld ontvangen en overmaken aan eender welke persoon buiten de gevangenis. Financiële transacties tussen gedetineerden zijn echter wegens veiligheidsredenen verboden, tenzij de directeur dit uitzonderlijk toelaat. 

De gedetineerde kan geld ontvangen via overschrijving, cheque of mandaat op volgende rekening:

IBAN: BE42 6792 0055 2954
BIC: PCHQBEBB.

Belangrijk: in de mededeling dient de naam van de gedetineerde vermeld te worden.

Opgelet : instantoverschrijvingen (Instant Payment) kunnen niet gebruikt worden voor een overschrijving naar naar het rekeningnummer van de gevangenis.

Kledij
De gedetineerde krijgt in de gevangenis kledij ter beschikking. 

Godsdienst en levensovertuiging 
Iedere gedetineerde kan zijn (erkende) godsdienst beleven of zijn levensovertuiging individueel of in groep volgen. Hij kan ook brieven schrijven aan en ontvangen van de vertegenwoordiger van zijn eredienst.

Opleiding
Elke gedetineerde kan in de gevangenis een opleiding volgen. Het precieze opleidingsaanbod verschilt van gevangenis tot gevangenis. Enkele voorbeelden van opleidingen in de gevangenis van Gent zijn:

  • algemene vorming
  • sociale vaardigheidstraining 
  • taalcursussen 
  • computerlessen.

De opleidingen helpen de gedetineerde bij de terugkeer naar de samenleving en laten toe dat hij zijn detentietijd op een zinvolle manier doorbrengt.

Werken
De gedetineerde kan tijdens zijn detentie werken in de gevangenis en kiezen uit verschillende soorten van gevangenisarbeid:

  • huishoudelijk werk
  • onderhoudswerk 
  • werk voor externe bedrijven, zoals dozen plooien, etiketten kleven, snoep verpakken, enz.

Dankzij gevangenisarbeid ontwikkelt de gedetineerde professionele en sociale vaardigheden en kan hij zijn detentietijd op een zinvolle manier doorbrengen. Gevangenisarbeid speelt dan ook een belangrijke rol in de voorbereiding op de terugkeer naar de samenleving.
Met de vergoeding kan hij de schadevergoeding aan zijn slachtoffers betalen, zijn gezin financieel ondersteunen of een spaarpotje aanleggen. Ook kan hij hiermee zaken aankopen uit de gevangeniskantine.
Meer weten over gevangenisarbeid? Zie de aparte pagina op deze website.

Ontspanning
Naast werken en een opleiding volgen, kan de gedetineerde zich ook op verschillende manieren ontspannen in de gevangenis. Hij kan dagelijks minstens een uur in de buitenlucht verblijven op de wandelkoer van de gevangenis en kan ook minstens twee uur per week aan sport doen. 
De gedetineerde kan ook boeken uitlenen in de gevangenisbibliotheek of op eigen kosten kranten en tijdschriften bestellen om op cel te lezen. 
Daarnaast kan hij ook deelnemen aan sociale en culturele activiteiten die vzw's in de gevangenissen organiseren. Het aanbod varieert van gevangenis tot gevangenis. Enkele voorbeelden: schildercursus, toneelworkshop, muziekles, enz.

Gezondheidszorg
De gedetineerde geniet dezelfde gezondheidszorg als in de vrije samenleving. De zorg is aangepast aan zijn specifieke noden en aan de gevangenisomgeving. In de gevangenis werken verpleegkundigen, dokters, psychiaters, psychologen, tandartsen en kinesitherapeuten. 

Medische zorgen
Een team van verpleegkundigen is in de gevangenis aanwezig om medische zorgen toe te dienen. De gedetineerde kan ook dagelijks op bepaalde uren een bezoek brengen aan de gevangenisarts of op eigen kosten een beroep doen op een arts die hij zelf kiest.
Ernstig zieke gedetineerden worden overgebracht naar het Genees- en Heelkundig Centrum van de gevangenis van Sint-Gillis, naar het Medisch Centrum van het penitentiair complex van Brugge of naar de polikliniek van de gevangenis van Lantin waar zij gespecialiseerde zorgen krijgen. Indien nodig kunnen zij ook worden overgebracht naar een ziekenhuis buiten de gevangenis. Bejaarden, zwangere gedetineerden en gedetineerden met een handicap krijgen aangepaste zorgen.

Psychologische en psychiatrische begeleiding
Een team van psychologen en maatschappelijk assistenten begeleidt de gedetineerden op psychosociaal vlak. Zij verzorgen het psychosociaal onthaal van elke gedetineerde die de gevangenis binnenkomt. Dit team bereidt de gedetineerde voor op zijn psychosociale re-integratie en evalueert hun reclasseringsvoorstellen. 

Gedetineerden met psychische problemen krijgen in de gevangenis aangepaste begeleiding. Het team bestaat uit een psychiater, psycholoog, maatschappelijk assistent, ergotherapeut, psychiatrisch verpleger, bewegingstherapeut en opvoeder. Op basis van een individueel behandelingsplan willen zij via gesprekken en activiteiten de psychische, sociale en fysieke activiteiten van de gedetineerden verbeteren en zo hun plaatsing in een psychiatrische instelling of hun re-integratie in de maatschappij vergemakkelijken.